Hoewel Bosnië en Herzegovina nog niet zo lang geleden verscheurd werd door een bloedig conflict, is de blik er nu gericht op de toekomst. En in die toekomst zou het land zomaar een heleboel reizigers kunnen trekken. Tussen de zichtbare sporen van de oorlog vind je namelijk niet alleen nationale parken met kolkende rivieren en indrukwekkende watervallen, maar ook plaatsen met een rijke geschiedenis en cultuur. Denk daar nog een ontspannen sfeer bij en je hebt een perfecte bestemming voor een roadtrip. Wij zetten de highlights én tips voor jouw reis door Bosnië en Herzegovina op een rij.
Als je op zoek gaat naar een vakantiebestemming, dan ligt de keuze voor dit land op dit Balkan is misschien niet echt voor de hand. De meeste toeristen die je er tegenkomt zijn voormalige vluchtelingen die er nu terugkeren voor vakantie of gezinnen uit het Midden-Oosten op zoek naar een koeler klimaat. Dat er relatief weinig andere toeristen komen, heeft natuurlijk ook te maken met die oorlog in de jaren ’90, waardoor plaatsnamen als Sarajevo, Srebrenica, Banja Luka en Mostar niet direct associaties oproepen met vakantiebestemmingen, maar herinneringen oproepen van geweld, leed en genocide.
Verleden en heden
Hoewel de oorlog al 25 jaar voorbij is, is de spanning nog steeds niet echt voorbij. Het land zit opgescheept met een complex bestuur dat daadkrachtig handelen moeilijk maakt. Zo beslist het Servische deel over hun aangelegenheden in de deelrepubliek Republika Srpska. De Bosniakken met een islamitische of Kroatische achtergrond beslissen op hun beurt binnen de Federacija Bosna i Hercegovina.
En ook al vormen ze samen één land, een prominente aanwezigheid van Servische, Kroatische of Bosnische vlaggen zal je er altijd aan herinneren in welk deel je bent. In het Bosnische deel, waar het langst en het hevigst is gevochten, wordt dat ook nog eens versterkt door de talloze gebouwen en huizen met gevels vol kogelgaten. Voor reizigers zijn de littekens van de oorlog een herinnering aan het drama dat zich hier heeft afgespeeld. Veel inwoners ervaren echter de gevolgen echter nog dagelijks, bijvoorbeeld in de – voor ons moeilijk herkenbare – etnische scheiding in Mostar.
Het verleden en de spanningen die het land nu nog kent, hebben er (mede) voor gezorgd dat Bosnië en Herzegovina zich nog niet ontpopt heeft tot een ultieme toeristenmagneet. Toen wij besloten naar Bosnië en Herzegovina te reizen, kregen we dan ook soms wat verbaasde blikken. Wat zou je dáár doen? Nou, fantastische koffie drinken, lekker eten, hartelijke mensen spreken en de schitterende natuur bekijken bijvoorbeeld!
| Leestip: Benieuwd naar een reisroute door Bosnië en Herzegovina? Lees dan ons blog over onze rondreis van 3 weken door de Westelijke Balkan.
Bezienswaardigheden in Bosnië en Herzegovina
Om een beeld te krijgen van wat je kunt zien, doen en verwachten tijdens een rondreis door Bosnië en Herzegovina hebben wij onze favoriete bezienswaardigheden voor je op een rij gezet.
Historisch Sarajevo
Als je hoofdstad Sarajevo bezoekt, kun je niet om Baščaršija heen. Dit is namelijk het oude centrum, waar het Ottomaanse verleden nog volop zichtbaar is. Je drinkt er Bosnische koffie, wandelt door de levendige bazaar en bekijkt de oude moskee. Dit kun je natuurlijk zelf doen, maar je kunt ook aansluiten bij een free walking tour, waarin je ook meer hoort over hoe het dagelijkse leven eruit zag tijdens de belegering in de Balkanoorlog.
Als je met een auto rondreist kun je ook de oude Joodse begraafplaats die op een heuvel aan de rand van de stad ligt bezoeken. Nog verder in deze heuvels vind je de sporen van de Olympische Spelen uit 1984, zoals de verlaten bobsleebaan en het zwaar gehavende Hotel Igman.
De watervallen van Nationaal Park Una
Dit onbekende nationale park, vernoemd naar de heldergroene rivier de Una, is een aanrader voor wie op zoek is naar rust en natuur. Je vindt er vooral heel veel watervallen, waaronder de Martin Brod en Štrbački buk. Veel plekken in het park zijn helaas alleen te bereiken via onverharde of deels verharde wegen, maar al het stof, modder en gehobbel dat je op die wegen te verduren krijgt is absoluut de moeite waard. Una Nationaal Park is een ideale eerste stop als je vanuit Kroatië naar Bosnië en Herzegovina reist.
Herinneringen aan de genocide in Srebrenica
Op de plek waar tijdens de burgeroorlog duizenden mensen de dood vonden, is een enorme herdenkingsplaats verrezen. Nog elk jaar worden hier nieuw geïdentificeerde slachtoffers begraven. Aan de overkant van de weg, in de oude fabriek die als militaire basis diende voor de Nederlandse vredesmissie, kun je een fototentoonstelling en een museum over de Nederlandse rol in het drama bezoeken. Een highlight kun je Srebrenica (of eigenlijk Potočari) natuurlijk niet noemen, maar indrukwekkend is het zeker.
Mostar en omgeving
Het oude centrum van Mostar is tijdens de oorlog compleet verwoest. Nu het gerestaureerd is proef je in de smalle straatjes in Ottomaanse stijl weer de sfeer die hier vroeger gehangen moet hebben. De combinatie met de uitzichten op dé brug en het lekkere eten dat je op de vele terrassen voorgeschoteld krijgt, maakt Mostar een fijne stad om een paar dagen te blijven.
Wel is het op sommige plekken misschien iets te hard gerestaureerd en kan het in het oude centrum erg druk zijn met toerististen die een uitstapje maken vanuit Kroatië. Mocht je daarom toch het gebied rondom de brug willen mijden, dan is het goed om te weten dat er hier meer te zien is. Zo vind je net buiten het oude centrum bijzondere graffiti en iets verder van de stad rijd je door diepe canyons en langs felgroene meren, bezoek je het klooster van Blagaj, ga je zwemmen bij de watervallen van Kravica en proef je van de lokale wijn in het gezellige Trebinje.
Oude steden en dorpen
Niet alleen in Sarajevo en Mostar kun je door oude straatjes en steegjes dwalen. Ook in Jajce, Travnik, Konjic, Počitelj en Trebinje kun je terecht voor historische centra met (ruïnes van) forten, moskeeën, bruggen en watervallen. Doordat je de plaatsen kunt bezoeken op doorreis van A naar B is een overnachting niet overal nodig. Mocht je wel ergens willen overnachten, dan is Trebinje met zijn vele gezellige terrassen en restaurants zeker het overwegen waard.
Rondreizen door Bosnië en Herzegovina
Als je door Bosnië en Herzegovina reist, zullen je – naast de cheesy balkanpop en het nogal intense rookgedrag van de Bosniërs – verschillende dingen opvallen. De volgende dingen zijn handig om voorafgaand aan je roadtrip alvast te weten.
Tankstations in overvloed
Het land kent een overvloed aan tankstations. Soms zo vervallen dat je je afvraagt of het nog werkt, soms uiterst modern. Als je met een auto rondreist moet het dus wel heel bont maken om ergens zonder benzine stil te komen staan. Vaak hebben tankstations binnen regio’s dezelfde prijzen en daarbij is diesel meestal even duur als benzine. Oplaadpunten voor elektrische auto’s hebben wij niet gezien, dus als je die nodig hebt zul je je goed moeten voorbereiden.
Neem de tijd
Hoewel er tussen Zeneca en Sarajevo een tolweg ligt waarop je 130 km/u mag, moet je er over het algemeen op rekenen dat rijden door Bosnië en Herzegovina nogal wat tijd kost. Door het heuvelachtige landschap zijn er veel bochtige wegen. Het asfalt is op sommige plekken niet in de beste staat of zelfs afwezig. Wij legden hierdoor gemiddeld 60 kilometer per uur af.
Flitspalen en verkeerscontroles
De Bosniërs zelf leggen dezelfde weg in een stuk hoger tempo af. Dit doen ze het liefst in een oud model Volkswagen Golf. Alle varianten die er ooit van dit model zijn gemaakt zullen jou een keer inhalen. Gelukkig houden mensen zich over het algemeen goed aan de verkeersregels en het is wel handig om dat zelf ook te doen. In de buurt van scholen vind je bijna altijd flitspalen, netjes aangekondigd met een bord.
Op sommige websites wordt gewaarschuwd voor verkeerscontroles door corrupte politieagenten. Hoewel we tijdens onze roadtrip door de Balkan genoeg controles en politieagenten gezien hebben, zijn we nergens aangehouden en hebben we niks gemerkt van eventuele corruptie. Het komt vast voor, maar het lijkt dus niet direct iets om je veel zorgen over te maken.
| Reistip: Als je naar de Balkan vliegt en daar een auto huurt, denk dan even goed na waar je dat doet. De Westelijke Balkan kent nog steeds veel en soms hoogoplopende spanningen. Op sommige plekken zul je je met een Servisch kenteken bijvoorbeeld niet erg welkom voelen.
Overnachten
Je zou bijna denken dat bijna iedereen die een huis bezit wat bijverdient door het ook als appartement te verhuren. Mocht je dus rondreizen zonder iets geboekt te hebben, dan vind je vast een plek om te slapen. Wij boekten meestal 1 of 2 dagen vantevoren en verbleven in hotels, appartementen en op verschillende campings.
Sarajevo en Mostar zijn uiteraard de wat duurdere plekken, maar verder sliepen wij in het hoogseizoen voor gemiddeld 40 euro per kamer per nacht. In het blog over onze roadtrip door de Balkan vind je de accommodaties waar wij verbleven.
Taal en geld
De lingua franca wordt in eerste instantie bepaald door de regio waar je bent. Wanneer een plaatsnaam eerst in het cyrillisch wordt aangegeven, dan ben je in het Servische deel en is het Servisch de voertaal. Wordt de plaatsnaam eerst in Latijns schrift vermeld, dan is de voertaal Bosnisch of Kroatisch. Als je al die talen niet spreekt, zal dit natuurlijk weinig uitmaken. Gelukkig spreken jongeren vaak prima Engels en kun je bij de oudere generatie soms met Duits terecht.
De Bosnische Mark is het wettige betaalmiddel, maar euro’s worden ook bijna overal geaccepteerd. Op toeristische plekken als Mostar wordt zelfs bijna alles in euro’s aangegeven. Je zou bijna kunnen zeggen dat de toeristische aantrekkingskracht van een regio af te lezen is aan de munteenheid. Zo betaal je in Nationaal Park Una bijvoorbeeld KM 1,50 (€ 0,75) voor een halve liter bier, in Sarajevo KM 3,00 en in Mostar € 3,00.
Eten en drinken
Bosnië en Herzegovina is geen walhalla voor vegetariërs: er staat vooral veel vlees en vis op de menukaart. Als niet-vegetariër moet je sowieso de ćevapčići worstjes met brood en ui proberen, maar wil je vast ook de Servische specialiteit van forel met gebakken aardappelen niet missen. Als vegetariër zul je regelmatig uitkomen op een salade van komkommer, tomaat en feta en brood met hummus of avjar.
Tijdens je rondreis door Bosnië en Herzegovina, zul je ook merken dat je niet in elk dorpje kunt stoppen voor een uitgebreide lunch. Gelukkig is er in elk dorp wel minimaal één pekara te vinden. Deze bakkerijen hebben vaak ruime openingstijden en bakken vaak de hele dag door. Ideaal voor een vers stuk brood, pizza of iets zoets.
Reizen naar Bosnië en Herzegovina
Wij kozen ervoor om Bosnië en Herzegovina te bezoeken tijdens een roadtrip met onze eigen auto. Een andere optie is natuurlijk om hier naartoe te vliegen en dan het land rond te reizen met een huurauto of het openbaar vervoer. In dat geval kun je vliegen naar hoofdstad Sarajevo, maar overweeg ook zeker andere opties, zoals een vlucht van Eindhoven naar Tuzla met Wizzair.
Gepubliceerd op 25 juli 2020
Start je reis hier: Vliegtickets Bosnië en Herzegovina | Hotels in Bosnië en Herzegovina | Huurauto Bosnië en Herzegovina | Reisgids Bosnië en Herzegovina | Vaccinaties Bosnië en Herzegovina | Groepsreis Bosnië en Herzegovina
Schrijf als eerste een reactie