Waarom reizen door de Indiase staat Sikkim best lastig is

Sikkim is een relatief onbekende staat in het noordoosten van India. De hoge toppen van de Himalaya gaan hier over in jungle-achtige heuvels met daarop afgelegen boeddhistische kloosters. Mooi? Dat zeker. Maar er zelfstandig rondreizen kan flinke uitdagingen opleveren. Dat merken we als we de Indiase staat bezoeken tijdens de festivalperiode en we tot onze frustratie maar geen vervoer geregeld krijgen. Hier lees je over onze ervaringen en over wat je moet weten als je het toch aandurft om te gaan backpacken in Sikkim.

‘You want to go to Pelling? No, today is not possible, today is festival.’ Argh, daar gaan we weer. Of beter gezegd, daar gaan we weer níet. Voor de derde dag op rij staan we bij de jeep stand in Gangtok, in de hoop een gedeelde jeep te vinden die ons naar Pelling kan brengen. Hoewel op sommige dagen meerdere jeeps naar de stad in West-Sikkim rijden, kan het – zeker in festivalperiodes – zomaar gebeuren dat geen enkele chauffeur het ziet zitten om de tocht te maken. Dat er bij de ticketloketten bestemmingen – soms zelfs met tijden – vermeld staan speelt blijkbaar geen rol. Dus staan we hier elke dag opnieuw, in de hoop dat iemand ons een keer mee wil nemen.

We reizen naar Sikkim – ingeklemd tussen Nepal in het westen, Tibet in het noorden en Bhutan in het oosten – na een bezoek aan Bhutan. Zonder plan en zonder duidelijke verwachtingen gaan we vanuit Kalimpong, een stadje in de Indiase staat West-Bengalen, op weg naar Gangtok, de hoofdstad van Sikkim. Op de grens tussen de staten maken gewone auto’s plaats voor jeeps die ook als tank door het leven hadden kunnen gaan. We gaan de bergen in, naar afgelegen plaatsen waar de wegen slecht zijn en de hellingen steil. Dat zijn natuurlijk al goede redenen waarom vervoer hier lastiger is dan in andere delen van India. Maar er is meer waar je rekening mee moet houden als je gaat reizen in Sikkim.

Het inner line permit en andere vergunningen voor Sikkim

Om in elk geval alvast enigszins voorbereid naar Sikkim te gaan is het handig om alvast een kopie van je paspoort, een kopie van je Indiase visum én minstens één pasfoto in je backpack te stoppen. Dit is namelijk wat je nodig hebt om een vergunning voor een verblijf in Sikkim te krijgen. Door zijn geschiedenis heeft de deelstaat nog steeds een aparte status binnen India en er zijn daarom ook grenscontroles.

Een 15-daagse inner line permit voor Sikkim is gratis en je krijgt het bij de grensposten waar je als buitenlandse toerist vanuit West-Bengalen Sikkim in mag reizen: Melli en Rangpo. Naast een stempel in je paspoort ontvang je ook een formulier met je gegevens. Dit moet je goed bewaren en indien gevraagd (bijvoorbeeld in hotels) kunnen overleggen. Bij het verlaten van Sikkim moet je het bij de grenspost weer laten stempelen. Vergeet ook niet om dan een exit-stempel in je paspoort te laten zetten.

Hoewel de vergunning slechts een formaliteit is, kun je niet zomaar vrij door Sikkim reizen. Met een inner line permit mag je namelijk alleen door westelijk, zuidelijk en oostelijk Sikkim reizen. Veel plekken die voor reizigers interessant zijn, zoals Gangtok, Ravengla, Namchi, Rumtek, Pelling en Yuksom, bevinden zich in dit gebied, maar voor sommige andere plekken heb je aparte permits nodig.

Als je van plan bent om naar de Yumthang vallei in het noorden te reizen, het Tsomgo (Changu) meer in de buurt van Gangtok wilt bezoeken of de trekking van Yuksom naar Goecha La wilt maken, dan heb je een trekking permit of een restricted area permit nodig. In de praktijk komt dit er op neer dat je een tour (voor minimaal 2 personen) moet boeken bij een plaatselijke reisorganisatie, omdat zij de vergunningen kunnen regelen. Ook dit kost weer enkele kopieën en pasfoto’s.

Het weer in Sikkim

‘You will have a great mountain view from this room’, zegt de hoteleigenaar. Op voorwaarde dat het weer zo’n view mogelijk maakt natuurlijk. En aan die voorwaarde wordt helaas niet voldaan: het is zo mistig dat we beneden nog net de gewraakte jeep stand kunnen ontwaren, maar voor bergen moeten we toch echt heel veel fantasie gebruiken. De Kanchenjunga, de op twee na hoogste berg ter wereld gaan we hier niet zien.

De ideale reisperiode voor Sikkim zou in de maanden oktober en november moeten vallen. Volgens Lonely Planet is dit de periode van helder weer en prachtige uitzichten. Wij zijn er in oktober, maar van helder weer is geen sprake. Vanuit Gangtok zien we dagenlang alleen maar een grijze wand. We horen van mensen uit de regio dat de klimaatverandering hier ook voelbaar is en de moesson steeds later eindigt. We krijgen dus nog net het laatste stukje regenseizoen mee.

Het is dus wel de moeite waard om vóór vertrek even de voorspellingen te bekijken. Het uitzicht op de hoge bergtoppen is namelijk wat Sikkim zo bijzonder maakt, dus dat wil je niet missen.

Als we uiteindelijk toch het plaatsje Yuksom bereiken, trekt de bewolking gelukkig langzaam op en kijken we uit over steile, groene heuvels waar hier en daar nog een eigenwijs plukje wolk tussen blijft hangen. De temperaturen stijgen nog sneller dan wij en al snel voelt het weer als zomer.

Festivals in Sikkim

Maak ook niet de fout om tijdens een belangrijk festival met een strakke planning door Sikkim te willen reizen. Mocht je denken dat in India alleen Holi en Diwali groots gevierd worden, dan merk je vanzelf dat er hier nog veel meer te vieren valt. En dat vieren is niet iets dat Indiërs even in een dagje doen, maar waar ze met gemak 15 dagen voor uittrekken. Het is natuurlijk heel bijzonder om een Indiaas festival mee te maken, maar het maakt reizen niet per se makkelijker.

Dit merkten wij tijdens Durga Puja (of Dasain), een hindoestisch festival dat in Sikkim vooral door de Nepalese gemeenschap gevierd wordt. Durga Puja wordt op de voet gevolgd door Diwali, dat begin november gevierd wordt. Het luidt daarmee de start van het vakantieseizoen in India in, met als resultaat dat hotels vol zitten en opties voor vervoer schaars worden.

Openbaar vervoer in Sikkim

In Sikkim reis je van A naar B in een een oncomfortabele jeep of een nóg oncomfortabelere bus. De jeeps worden meestal ingezet als shared taxi voor (minstens) 10 passagiers en ja, dat is inderdaad best veel. In een bus is het begrip ‘vol’ nóg wat rekbaarder: met een beetje creativiteit blijken er ineens 25 tot 30 mensen in een taxibusje voor 15 personen te passen. Het voordeel hiervan is dat je op de – soms bijna niet-bestaande – wegen goed klem zit en niet bij elk gat opnieuw met je hoofd tegen het dak knalt.

Jeeps en busjes vertrekken zodra ze vol zijn, maar dat betekent niet dat je op elk moment van de dag naar een andere plek kunt reizen. Voor de langere afstanden vertrekken chauffeurs bijvoorbeeld alleen vroeg op de ochtend zodat ze dezelfde dag nog terug kunnen rijden. Een overzicht met tijden is er niet en ook de Lonely Planet is niet volledig. Informeer dus bijvoorbeeld de dag voor je vertrek bij de jeep stand naar de tijden. Dat kan bij het ticketloket, maar het kan zomaar gebeuren dat dat gesloten is. In dat geval kunnen rondhangende chauffeurs je mogelijk meer informatie geven.

Reizen met het openbaar vervoer in Sikkim is in elk geval niet duur. Een rit van zes uur van Gangtok naar Pelling – hemelsbreed maar 37 km, maar over de bochtige weg 116 km – kost bijvoorbeeld maar Rs 300, nog geen 4 euro.

Het is natuurlijk ook mogelijk om privévervoer te regelen. In dat geval betaal je vaak meer dan tien keer het normale tarief. Toen wij maar geen jeep naar Pelling vonden vanwege het festival, werd er zelfs Rs 5000 gevraagd voor de rit van Gangtok naar Pelling. Voor ons was dat voldoende reden om toch nóg maar een dagje te wachten op een shared jeep.

---

---

Toeristen in Sikkim

Als je met meerdere mensen samen reist, kun je natuurlijk de kosten voor privévervoer of tours delen. Het is alleen nog niet zo makkelijk om ter plekke medereizigers te vinden. Toeristen zijn er genoeg, maar die zijn voornamelijk Indiaas. En dat is op zich natuurlijk geen probleem, maar gek genoeg willen de lokale reisbureaus buitenlanders niet samen laten reizen met Indiërs en staan ze dan ook niet te springen om buitenlandse toeristen.

Niet-Indiase toeristen zijn schaars. De westerse toeristen die wij tegenkwamen (voornamelijk Nederlanders in enigszins overbodige safarikleding), reisden meestal met een reisorganisatie. En eerlijk is eerlijk, dit is de eerste keer dat wij toch met een beetje jaloezie naar groepsreizigers keken.

Ook de tourist information is niet echt voorbereid op westerse toeristen. Als we er langsgaan met wat vragen, kunnen ze ons eigenlijk niks vertellen wat we nog niet wisten. Andersom moeten we ze wel uitleggen dat wij met onze paspoorten bij Jorethang niet de grens tussen Sikkim en West-Bengalen kunnen oversteken.

Al deze dingen maken dat reizen door Sikkim best wat uitdagingen kan opleveren. Ze zorgen er zelfs voor dat wij na een paar dagen behoorlijk gefrustreerd raken. Op de derde dag dat we bij de jeep stand aankomen zijn we dan ook not amused als er weer geen vervoer naar Pelling blijkt te zijn.

Als een chauffeur vriendelijk voorstelt om ons dan maar mee te nemen naar Yuksom, weten we dat dat onze enige optie is. Gelukkig blijkt Yuksom een ontzettend fijne plek, waar we eindelijk zien hoe mooi Sikkim is. Waar we zien hoe groen het er is, hoe onaangetast de natuur en hoe vriendelijk de mensen. Dat we over een paar dagen weer problemen krijgen met het vervoer, vergeten we voor het gemak maar even.

Gepubliceerd op 16 november 2018