Tijdens onze reis door Bhutan bezochten we eeuwenoude dzongs en boeddhistische kloosters, leerden we hoe het land tradities koestert en zo zijn identiteit behoudt, verbaasden we ons over de liefde voor het koningshuis, wandelden we door weidse landschappen en keken we uit over besneeuwde bergtoppen. Dat alles in één week. Onze planning zat dan ook lekker vol. Om je een indruk te geven van wat je tijdens en reis door Bhutan van een week allemaal kunt zien, doen en beleven, delen wij graag onze reisroute.
Reizen door Bhutan doe je altijd met een lokale gids. De overheid probeert het toerisme te sturen en staat daarbij niet toe dat je op eigen houtje door het land reist. Je moet je reis dus vooraf boeken bij een reisorganisatie, voor een vaste prijs van 250 dollar per persoon per dag (meer als je in een kleine groep reist en minder als je in het laagseizoen reist). Dat betekent dat je voor een reis door Bhutan een fiks bedrag aftikt. En daardoor waarschijnlijk ook dat je ervoor zult kiezen om zoveel mogelijk te zien en doen in zo min mogelijk tijd.
Dat gold ook voor ons. Vóór onze reis mailden we met verschillende reisorganisaties in Bhutan, om te zien welke organisatie met het beste reisvoorstel zou komen. Uiteindelijk kozen we voor de Happiness Bhutan Cultural Tour van Bhutan Swallowtail. Ons uiteindelijke programma week enigszins af van het voorstel op hun website en er is een grote kans dat jouw programma weer zou afwijken van het onze. De gidsen laten de exacte planning vaak namelijk afhangen van bijvoorbeeld het weer of jouw jetlag, maar uiteindelijk zul je alles van het originele programma hebben gezien en gedaan.
| Leestip: In ons blog Tips voor het plannen van een reis door Bhutan vertellen we meer over de afwegingen die je kunt maken in het bepalen van de reisroute. In het blog 7 Praktische vragen en antwoorden over reizen naar Bhutan beantwoorden we andere vragen over reizen door Bhutan.
Dag 1 – Phuntsholing naar Thimpu
Wij laten we ons ophalen aan de grens tussen India en Bhutan. Vanuit de grensovergang Jaigaon-Phuntsholing rijden we in vijf uur – inclusief wat tussenstops voor lunch en boterthee – naar hoofdstad Thimpu. Terwijl de zon ondergaat, maken we er nog een korte wandeling door het kleine centrum en kijken we naar de beroemde verkeersregelaars. Ooit stond hier het enige stoplicht van het land, maar dat werd zo onpersoonlijk gevonden dat het toch weer plaats moest maken voor echte, levende verkeersregelaars.
Dag 2 – Thimpu
Op de tweede dag bezoeken we de belangrijkste bezienswaardigheden in en om Thimpu. De eerste stops zijn de voor Bhutanezen zeer heilige National Memorial Chhorten, de kolossale gouden boeddha van Kuensel Phodrang en het Motithang Takin Preserve, waar we een glimp opvangen van het nationale troeteldier: de takin.
Daarna werken we wat – voor ons gevoel – verplichte nummers af, waaronder het Bhutan Postal Museum, de Changlimithang Archery Ground en een papierfabriek. Best leuk om even te zien, maar wat ons betreft niet onvergetelijk. Daarna bezoeken we de Trashi Chhoe Dzong. Omdat dit de dzong is waar de koning werkt, mogen we er pas aan het eind van de middag naar binnen. In de mooi verlichte dzong lopen we rond over de binnenplaatsen en kijken we naar de monniken die zich naar de tempel haasten om te bidden.
Dag 3 – Thimpu naar Phobjikha Valley
De lange reisdag naar de Phobjikha vallei is misschien wel de mooiste dag van onze reis. Vanuit Thimpu is het bergop, naar de Dochula bergpas op 3100 meter. Bovenop de pas staan de Druk Wangyal Khang Zhang Chortens, een monument van 108 stupas voor de 108 Bhutaanse militairen die het leven lieten in de kortdurende oorlog tegen separatisten in 2003. Ernaast ligt Druk Wangyal Lhakhang, een tempel waar de vierde koning van Bhutan geëerd wordt.
Hierna rijden we via de Wangdue vallei richting Gangtey. Onderweg passeren we kolkende rivieren, felgroene rijstvelden en oude dorpen en kloosters. In Gangtey bezoeken we het klooster uit 1613, de Gangtey Goemba. Hier hebben we voor het eerst het gevoel ver weg te zijn van de moderne wereld. Er zijn geen andere bezoekers en terwijl we de berglucht inademen en ons vergapen aan het enorme gebouw voor ons, doorbreken alleen de spelende jonge monniken de stilte.
Vanuit het klooster van Gangtey wandelen we in zo’n anderhalf uur naar de Phobjikha vallei. Onderweg lopen we langs akkers, passeren we dorpjes, genieten we van een weids uitzicht over de vallei en kijken we naar de witte gebedsvlaggen die wapperen in de wind. We proberen ons voor te stellen hoe het er hier enkele weken later uit zal zien, wanneer duizenden kraanvogels hier de winter komen doorbrengen.
’s Avonds eten we bij een boerenfamilie, allemaal samen op de vloer in de keuken. De flink zoute boterthee, de gerechten met meer of minder groene pepers, de nieuwsgierige familie en wat onvermijdelijke sterke drank maken het tot een avond die we niet snel zullen vergeten.
Dag 4 – Phobjikha Valley naar Punakha Valley
Hoewel er nog geen kraanvogels te bespieden zijn met verrekijkers, brengen we toch een bezoek aan het Black-necked Crane Observation Center. We zien er een documentaire over de bijzondere vogels en kijken in het zachte ochtendlicht uit over de vallei. Daarna beginnen we aan een bochtige autorit naar de Punakha vallei.
De absolute eyecatcher van Punakha is de plaatselijke dzong. De Punakha Dzong, voor de liefhebbers ook wel de Pungtang Dewa Chhenbi Phodrang, stamt uit 1637 en is één van de oudste en meest indrukwekkende van het land. Nadat je de enorm steile trappen hebt bedwongen, betreed je een complex waar je een behoorlijk wat tijd kun rondkijken. Als je net als wij een gids hebt die alle, maar dan ook echt alle, religieuze afbeeldingen kan verklaren en uitleggen, dan breng je hier makkelijk een paar uur door.
Na de dzong rijden we stroomopwaarts. Eerst lopen we over de langste hangbrug van het land, hoog boven de Mo Chhu rivier. Daarna wandelen we door de rijstvelden en naaldbossen naar de top van de heuvel, waar de Khamsum Yulley Namgyel Chorten ligt. Vanuit daar zien we de rivier kronkelen door het groene landschap.
Dag 5 – Punakha Valley naar Paro Valley
In de vroege ochtend, als er nog mist in de vallei hangt, bezoeken we Sangchen Dorji Lhendrub Choling Nunnery. Dit is een school voor 120 boeddhistische nonnen, gelegen op een heuvel en gebouwd door de schoonvader van de vierde koning van Bhutan. We lopen door het kleine, rustige nonnenklooster en rond de Nepalese stupa. Hierna verlaten we de vallei van Punakha.
Voordat we aan de lange weg over de Dochula bergpas en Thimpu naar Paro beginnen, maken we nog een stop in Lobesa. Dit dorpje is het episch centrum van de vruchtbaarheid. Dit heeft alles te maken met Chimi Lhakhang, een tempel annex klooster uit de 15e eeuw dat is ingewijd door de Divine Madman. Deze monnik, Drukpa Kunley genaamd, stond bekend om zijn nogal bizarre en voornamelijk seksgerelateerde methoden om verlichting te brengen. Omdat zijn penis een bron van wijsheid en vruchtbaarheid zou zijn, schildert half Bhutan vandaag de dag nog steeds in volle overtuiging fallussymbolen op hun huizen. Op de markt in Lobesa kun je dan ook allerlei souvenirs in dat thema kopen.
Als we in Paro aankomen is het al laat in de middag, maar gelukkig is er nog genoeg tijd voor – hoe kan het ook anders – een tempel en een museum. De Kyichu Lhakhang is één van de oudste boedhistische tempels in Bhutan. De tempel zelf is klein en het is vooral de levendigheid eromheen die het interessant maakt. Ouderen schuifelen er langs gebedsmolens en een paar kinderen spelen een potje voetbal met een monnik en een politieagent.
De laatste stop van de dag is het Bhutan National Museum. Binnen in het nogal stoffige museum kom je alles te weten over de mensen, flora en fauna van het land, buiten is er een prachtig uitzicht over de dzong en de vallei van Paro.
Dag 6 – Paro
Misschien het meest bekende beeld van Bhutan is dat van dat klooster dat hoog op een berg tegen een rots aangeplakt ligt. Ver van de bewoonde wereld, verstoken van toerisme en ontoegankelijk is het in de praktijk niet. Toch is de wandeling naar Tiger’s Nest Monastery (Taktshang Goemba) hét hoogtepunt van een reis door Bhutan.
| Leestip: Meer over de Punakha dzong, Tiger’s Nest en andere hoogtepunten van een reis door Bhutan lees je in het blog Bhutan: reizen door het verborgen koninkrijk in de Himalaya.
De lange reeks van culturele hoogtepunten van Bhutan eindigt voor ons met een bezoek aan Paro Dzong. Een laatste keer kijken we uit over de groene vallei, bestuderen we gedetailleerde religieuze schilderingen op de muren en proberen we een glimp op te vangen van de monniken die hier aan het werk zijn.
Dag 7 – Paro naar Phuntsholing
Omdat we onze reis vervolgen in de Indiase deelstaat Sikkim worden we niet uitgezwaaid bij de internationale luchthaven van Paro, maar afgezet aan de grensovergang. Nadat de Indiase autoriteiten een Indiase stempel in ons paspoort hebben gezet en er een taxi richting Sikkim geregeld is, nemen we afscheid van onze gids en chauffeur. Onze reis door Bhutan zit er nu echt op. In een kleine week hebben we veel gezien en het bijzondere land in ons hart gesloten.
Gepubliceerd op 24 november 2019
Start je reis hier: Reisgids Bhutan | Vaccinaties Bhutan | Groepsreis Bhutan | Individuele rondreis Bhutan
Schrijf als eerste een reactie