Een stad vol contrasten. Het is een cliché dat voor weinig steden zo waar is als voor Mumbai. Waar het centrum vol staat met statige gebouwen uit de Britse koloniale tijd, domineren sloppenwijken de randen van de miljoenenstad. Schatrijk en straatarm komen hier samen. Wat er ontstaat is een interessante chaos vol kleuren en geuren, die je soms best een beetje op de zenuwen kan werken. Durf je het aan? Dan wil je deze negen plekken en activiteiten vast niet overslaan!
Mumbai – het vroegere Bombay – is ontstaan uit zeven eilanden aan de Indiase westkust, waar al sinds de prehistorie mensen wonen. Het maakte deel uit van verschillende boeddhistische en hindoeïstische imperia, voordat het zich overgaf aan Portugese en Britse overheersers. In enkele honderden jaren groeide Mumbai uit tot de stad die het nu is: het zakelijke hart van India, het epicentrum van Bollywood en een stad die met meer dan 12 miljoen inwoners uit zijn voegen lijkt te barsten.
Als rijkste stad van India lijkt het georganiseerder dan bijvoorbeeld hoofdstad Delhi. In het centrum zie je weinig afval op straat, sjokken geen koeien tussen rijdende auto’s door en kun je zelfs rustig rondlopen zonder overhoop gereden te worden door tuktuks. Toch vind je buiten dat centrum ook heel andere wijken. Dharavi bijvoorbeeld, de wijk die bekendstaat als één van de grootste slums van Azië en waar mensen zwaar werk doen onder slechte omstandigheden. The Guardian noemt Mumbai dan ook ‘a city of dreams and shocking realities’.
Als je tijdens je reis door India een dag of drie uittrekt voor een bezoek aan Mumbai, kun je de belangrijkste bezienswaardigheden zien en kennismaken met de verschillende kanten van de stad.
#1 Wandel langs Britse geschiedenis in Colaba en Fort
De meest zuidelijke punt van Mumbai, met de wijken Colaba en Fort, was in de Britse periode het belangrijkste deel van de stad. Hier liggen dan ook de Gateway of India, het Taj Mahal Palace, het Chhatrapati Shivaji Terminus railway station en het Prince of Wales Museum (tegenwoordig officieel het Chhatrapati Shivaji Maharaj Vastu Sangrahalaya). Dit zijn stuk voor stuk imposante gebouwen, die je prima in een wandeling van enkele uren kunt bekijken. Daarvoor kun je bijvoorbeeld de route in de Lonely Planet van India volgen. Je komt dan ook langs de kunstwijk Kala Ghoda, waar elk jaar in februari het Kala Ghoda Arts Festival plaatsvindt. Colaba en Fort vormen samen het meest populaire deel voor toeristen, waar je ook de meeste hotels, hostels, restaurants en cafés vindt.
| Reistip: Bij de Gateway of India vertrekken boten naar het eiland waar de Elephanta caves liggen. De Elephanta caves zijn eeuwenoude hindoeistische grottempels die door UNESCO verklaard zijn tot werelderfgoed. Wij sloegen deze bezienswaardigheid echter over, omdat we na een bezoek aan Hampi onze dosis tempels wel weer even gehad hadden.
#2 Proef Mumbai’s street food
In Mumbai kun je er niet omheen: street food. Als je door de stad loopt, word je regelmatig overvallen door walm van specerijen die je ogen doet tranen en je maag doet knorren. De pani puri, dosas en kulfi móet je hier echt even proeven. Maar omdat India niet echt bekendstaat om de hygiënische omstandigheden waarin het eten gemaakt wordt, kiezen wij ervoor om een street food tour te maken met een gids die ons precies kan vertellen wat we waar moeten eten. Daardoor eten we niet alleen een paar heerlijke gerechten, maar komen we ook op plekken die we alleen niet zomaar zouden vinden.
| Lees ook: Een street food tour door Mumbai: van pani puri tot jalebi.
#3 Kijk je ogen uit bij Dhobi Ghat
In Mumbai wordt op veel plekken harder gewerkt dan wij ons in onze Nederlandse kantoortuinen kunnen voorstellen. Eén zo’n plek is Dhobi Ghat, waar enkele dag enorme hoeveelheden wasgoed uit de hele stad verwerkt worden. Vanaf de brug over het Mahalaxmi treinstation kijk je uit over de vele waslijnen met kleding en lakens. De geur van wasmiddel komt je hier al tegemoet. Als je afdaalt naar de smalle steegjes kom je terecht in een soort mierenhoop, waar honderden of zelfs duizenden mensen samen een enorme menselijke wasmachine vormen. Het systeem is verrassend efficiënt en precies: hoeveel was er ook is, alle stukken wasgoed komen versgewassen bij de juiste eigenaar terug.
| Reistip: Dhobi Ghat is een doolhof, waar je makkelijk kunt verdwalen. De mensen die hier wonen weten dat, dus bij de ingang naar de wijk komt er vanzelf iemand naar je toe om zich aan te bieden als gids. Na wat onderhandelen betalen wij 250 rs voor een rondleiding.
#4 Spot street art in hip Bandra
Een heel andere kant van Mumbai zie je in Bandra. Dit is namelijk een hippe wijk met fijne restaurantjes, street art en boetiekjes. Wij lazen erover in een blog van Reistips India en besluiten er zelf een kijkje te gaan nemen. We eten een salad bowl tussen expats en rijke Indiërs bij Kitchen Garden by Suzette en bestellen als toetje een cheesecake bij Poetry. Daarna wandelen we langs de street art van het Bollywood Art Project op Chapel Rd en volgen we de Bandstand Promenade langs de kust naar het zuiden, tot aan Bandra Fort. Tussen families, vriendengroepen en stelletjes kijken we uit over de Bandra-Worli Sea Link, een lange brug die de verbinding vormt met zakendistrict Worli.
| Accommodatie: Wij sliepen in een hostel in Colaba en realiseerden ons nét iets te laat dat Bandra ook een goede plek is om te overnachten. Er zijn leuke cafés en restaurants, het is relatief dicht bij het vliegveld en er is voldoende fijne accommodatie te vinden, zoals het Horn Ok Please hostel of het luxe Taj Lands End.
#5 Maak een slum tour door Dharavi
Ten oosten van Bandra ligt de wijk Dharavi. Met (volgens sommige schattingen) een miljoen inwoners is het één van de grootste sloppenwijken ter wereld, die in 2008 bekend werd van de film Slumdog Millionaire. Inwoners leven er van het verwerken van afval, het bakken van potten en het bewerken van leer. Het is zwaar werk dat maar weinig mensen uit Mumbai zelf willen doen. Veel van de inwoners komen dan ook uit armere delen van India.
Hoewel we onze twijfels hebben over slum tourism, werden we overtuigd door het verhaal van Reality Tours, een organisatie die zich inzet voor verantwoord toerisme en het merendeel van hun inkomsten investeert in het verbeteren van de omstandigheden in Dharavi. Samen met een gids lopen we er door de smalle steegjes, waar overal mensen, afval en werkplaatsen zijn en waar we heftige geuren te verwerken krijgen. De wandeling is niet alleen een aanslag op onze zintuigen, maar ook op onze gedachten. Dharavi is namelijk een populaire plek om te wonen en veel mensen zijn trots op hun werk, waardoor we langzaam gaan twijfelen aan wat rijkdom en armoede nu echt betekenen.
#6 Zing mee met een Bollywood film
Wie Mumbai zegt, zegt Bollywood. Mumbai is het hart van de Indiase filmindustrie en veel mensen trekken dan ook naar deze stad omdat ze een rol hopen te bemachtigen in één van de vele Bollywood hits. Als je in Mumbai bent, móet je dus eigenlijk wel zo’n film vol zang, dans, romantiek en kitsch zien. Er zijn een heleboel bioscopen waar dat kan, maar is het het leukst om te kiezen voor één van de oude bioscopen in art-decostijl, zoals de Regal, Eros of Liberty Cinema.
#7 Onderhandel over vintage spullen op Chor bazaar
Zoals in elke Indiase stad vind je in Mumbai drukke, kleurrijke markten. Eén daarvan is Chor Bazaar, de ‘dievenmarkt’, waar vroeger veel gestolen spullen verkocht werden. Nu is het eigenlijk een gewone rommelmarkt. De wijk waar je deze bazaar vindt is chaotisch, een tikje smerig en voor ons gevoel niet heel vriendelijk. Het is dus vooral een goede plek als je specifiek ergens naar op zoek bent, zoals antiek of vintage meubels, lampen of ander spul. Wij kochten er bijvoorbeeld mooie vintage Bollywoodposters in een winkeltje op Mutton Street.
#8 Loop naar de Haji Ali moskee
In een inham aan de kust van Mumbai ligt de Haji Ali Dargah. Deze moskee werd gebouwd ter ere van de islamitische heilige Pir Haji Ali Shah Bukhari, die – volgens de legende – overleed in Mekka en wiens lichaam vervolgens op magische wijze naar deze plek dreef.
De moskee zelf is helaas in slechte staat, maar wat deze plek vooral bijzonder maakt is de ligging. De moskee is namelijk gebouwd op een eiland dat te bereiken is via een verhoogde weg. Tijdens eb, wanneer de weg toegankelijk is, lopen vaak honderden pelgrims tegelijk naar de heilige plek. Vanaf hier kijk je uit over de wolkenkrabbers van het zakendistrict van Mumbai.
#9 Kijk uit over Mumbai vanaf Malabar Hill
Malabar Hill is de wijk waar belangrijke zakenmensen en Bollywoodsterren wonen. Het is niet alleen de duurste wijk van Mumbai, maar zelfs één van de duurste wijken ter wereld. Dat wetende verwachten we flink wat luxe. Maar hoewel die luxe er zeker is, zie je daar op straat weinig van. Het is toch gewoon een wijk zoals je die zoveel ziet in India, al is het er misschien net wat rustiger en schoner.
Toch is Malabar Hill zeker een bezoekje waard, al is het maar vanwege de historische Banganga Tank, de relaxte Hanging Gardens of het indrukwekkende uitzicht over Marine Drive boulevard en stadstrand Chowpatty beach.
Praktische info over Mumbai
Hoe kom je er?
Meerdere keren per dag kun je – rechtstreeks of met een tussenstop – van Amsterdam naar Mumbai, van Brussel naar Mumbai of vanuit Düsseldorf naar Mumbai vliegen.
Vanuit India zelf – bijvoorbeeld vanuit Goa – kun je ook met de trein naar Mumbai reizen. Als je – zoals de meeste reizigers – kiest voor accommodatie in of rondom Colaba, dan is het het makkelijkst om een trein te nemen naar Mumbai CST (Chhatrapati Shivaji Terminus) railway station. Tijden en tickets vind je op de website van IRCTC.
| Lees ook: Reizen door zuidelijk India: van Bangalore naar Mumbai.
Waar slaap je?
Mumbai is een miljoenenstad, waar ontzettend veel hotels, hostels en andere soorten accommodatie te vinden zijn. Het is daarom wel handig om je zoektocht te beperken tot de wijken Colaba, Fort en eventueel Bandra. Omdat Mumbai voor Indiase begrippen niet goedkoop is, kozen wij voor een kamer in het Backpacker Panda hostel in Colaba. Nogal eenvoudig, maar wel ideaal gelegen en waarschijnlijk ook een goede plek om andere reizigers te ontmoeten. Iets meer luxe vind je in het Abode Bombay hotel, veel meer luxe in het iconische Taj Mahal Palace hotel. Beide liggen in Colaba.
Gepubliceerd op 5 mei 2019
Schrijf als eerste een reactie