Inti Raymi: Cuzco’s bruisende festival van de zon

Op 24 juni keert op het zuidelijk halfrond de zon terug. En dat is reden voor een feestje, vinden ze in de Peruaanse stad Cuzco. Een feestje dat al door de Inca’s gevierd werd en inmiddels uitgegroeid is tot een festival waarvoor jaarlijks duizenden mensen naar Cuzco afreizen: Inti Raymi. Het hoogtepunt is de religieuze ceremonie bij de Incaruïne Sacsayhuamán, maar ook in de dagen daar omheen bruist de stad. Op elke straathoek is muziek te horen, mensen dragen kleurrijke kleding en je loopt om de haverklap tegen een nieuwe optocht aan. 

Op de heuvels rondom Sacsayhuamán zitten overal mensen. Er wordt gebarbecued, kinderen vliegeren en verkopers prijzen hun gepofte mais aan. Zover we kijken zien we één grote mensenmassa. In het midden is het toneel waar het allemaal om draait. Acteurs dragen kleding in alle kleuren van de regenboog en dansen om het podium. Op dat podium staan Sapa Inca, de goddelijke keizer van het Incarijk, en een bange lama. Ingespannen wachten we af of die lama écht geslacht gaat worden.

We halen opgelucht adem als dat niet zo blijkt te zijn. De acteurs verlaten het toneel, moe en bezweet van het spektakel dat ze hier drie uur lang, in de brandende zon, hebben opgevoerd. Sapa Inca wordt door zijn onderdanen van het podium gedragen. Bij de honderden acteurs maakt de vermoeidheid al snel plaats voor blijdschap. Ze feliciteren elkaar met hun prestaties en poseren in hun indrukwekkende outfits voor de vele camera’s. Geheel onbedoeld staan wij daar ineens middenin, op de beste plek van het festival.

Het zonnewendefeest van de Inca’s

Wat vieren we eigenlijk? Op het zuidelijke halfrond is 24 juni de dag van de winterzonnewende: kortste dag van het jaar. In de periode waarin de Inca’s over een groot deel van het huidige Chili, Peru, Bolivia en Ecuador regeerden, luidde deze dag ook het nieuwe jaar in. Deze gebeurtenis werd gevierd door een serie van ceremonies ter ere van Inti, de God van de Zon.

Sinds 1944 worden deze ceremonies voor duizenden toeschouwers voorgedragen zoals ze in vroegere tijden moeten hebben plaatsgevonden. Hierbij baseert men zich op oude verhalen en overleveringen omdat de Inca’s geen geschreven taal kenden. Er zijn wel kleine aanpassingen gedaan. Daar waar in tijden van de Inca’s naar verluid zeker 200 lama’s werden geofferd, doet men tegenwoordig alsof men er één slacht. Ook de processie met de mummies van overleden Incakeizers wordt achterwege gelaten, niet in de minste plaats vanwege het ontbreken van de mummies zelf.

Deze kleine aanpassingen zijn slechts een klein detail in een verder enorm feest waarvan de stad Cuzco een week lang in de ban is. Feest, drank, kleurrijke kleding en een vleugje religie: het lijkt eigenlijk best een beetje op carnaval.

Inti Raymi ceremonies in Cuzco

De centrale dag van het festival is 24 juni. Dit is de dag waarop de ceremonies nagespeeld worden. Het startschot wordt gegeven op het grote grasveld voor Qorikancha. Deze tempel van de zon was vroeger één van de belangrijkste tempels in het Incarijk en was behangen met enorme plakken goud. Zodra de afgevaardigden van de vier Incaregio’s zijn gearriveerd, opent Sapa Inca hier het festival.

Na een korte ceremonie lopen de kopstukken van het Incarijk het korte stukje naar de Plaza de Armas, waar weer een andere korte zegening plaatsvindt. Voordat de Spanjaarden arriveerden en er twee enorme kathedralen bouwden, was dit de plek waar het festival plaatsvond. Na een korte ceremonie gaat de processie op weg naar Sacsayhuamán, voor de grootste show van Inti Raymi.

De ceremonie bij Sacsayhuamán begint als de acteurs gearriveerd zijn. Ze dragen gedetailleerde kostuums in felle kleuren en net als vroeger zijn de belangrijkste personen behangen met goud. Ze laten ons de muziek, dans en gebeden uit de Incaperiode zien. Quechua is hier dan ook de eerste taal, maar alles wordt vertaald naar het Spaans.

Inti Raymi bezoeken

Het bijwonen van de ceremonies van 24 juni is een uitdaging. De beste kans maak je door ver van tevoren een georganiseerde tour te boeken. Je bent dan wel verzekerd van een gids die weet waar je moet zijn, maar je betaalt wel een stevige prijs. Als je vooral de sfeer wilt proeven, dan kun je ook prima zonder iets te plannen of te reserveren door de stad lopen.

Voor de ceremonies bij Qorikancha en op de Plaza de Armas hoef je geen kaartjes te hebben. Zorg wel dat je op tijd bent, want er zijn tijdens Inti Raymi duizenden mensen op de been en het kost behoorlijk wat tijd om je een weg te banen door de massa.

Verstandiger is het dus misschien om de ceremonies in het centrum te laten voor wat ze zijn en al vroeg in de ochtend naar Sacsayhuamán te gaan. Dit oude Incafort ligt op een heuvel net buiten de stad en is het best te voet te bereiken. Een boleto turistico heb je op die dag niet nodig. In de loop van de ochtend verzamelen zich rondom Sacsayhuamán duizenden Peruanen. Een groot deel neemt alvast een plekje in met uitzicht op het spektakel dat later die middag plaats zal vinden. Een ander deel blijft op het hoger gelegen vlakke deel van het complex. Overal wordt eten en drinken verkocht en het lijkt er verdacht veel op een festivalcamping.

Met al die drukte zijn plekken met uitzicht schaars. Veel toeristen kiezen daarom voor een plekje op de tribunes rondom het grasveld. Daar zie je het spektakel van dichtbij. Let er wel op dat goedkoopste kaartjes hiervoor beginnen bij 160 euro en voor aanvang van het festival vrijwel allemaal uitverkocht zijn.

Wij hadden geen tickets en wandelden over de heuvels, op zoek naar een plekje. Uiteindelijk daalden we af richting het grasveld. Het enige wat we hier zagen waren struiken, bomen en tribunes. Net toen we ons erbij neerlegden dat we niets van de show zouden zien, maakte een politieagent ons duidelijk dat we even een stukje door moesten lopen. We liepen langs een hokje dat op andere dagen dienst doet als entree voor het terrein, maar waar we nu gewoon langs konden lopen. Plots stonden we tussen twee grote tribunes op een rustige plek, mét uitzicht op de ceremonie. We stonden er tussen politieagenten, hulpverleners, organisatoren en slechts enkele andere toeschouwers, maar werden tot onze verbazing niet weggestuurd.

Voor en na Inti Raymi

De show op Sacsayhuamán is door de grote hoeveelheid acteurs en locatie absoluut indrukwekkend, maar een duur ticket voor de tribunes is naar onze mening geen must. Je kunt gratis en voor niets proeven van de sfeer rondom Inti Raymi en eigenlijk vonden wij dat het leukst.

Alle festiviteiten rondom Inti Raymi, nemen net als in de tijd van Inca Pachacutec, ruim negen dagen in beslag. Dit betekent dat er elke dag van alles te zien en te beleven is. Uit het hele land trekken groepen Peruanen naar Cuzco om deel te nemen aan de optochten. In rijkversierde en traditionele kleding lopen de groepen al dansend door de straten. Sommige groepen sjouwen met beelden van heiligen, terwijl andere doen alsof ze offers brengen aan oude Incagoden.

De optochten trekken langs de grote pleinen van Cuzco. Overal is het druk, overal is het gezellig. Mensen doen zich te goed drank en chicha, een zoete, donkerpaarse drank van gekookte mais die bekendstaat als het bier van de Inca’s. Overal trekt de geur en rook van barbecues aan je voorbij. De gegrilde maiskolven en enorme spiesen met antichucho (runderhart) lijken niet aan te slepen.

---

---

De keerzijde

Alle drukte en festiviteiten hebben helaas ook een keerzijde. Eén ervan is dat deze periode niet geschikt is als je op je gemak de oude Incaruïnes, kathedralen en musea wilt bekijken. Bij Sacsayhuamán worden in de dagen voorafgaand aan het festival bijvoorbeeld al tribunes gebouwd. Daarna worden ze weer afgebroken en ligt het terrein korte tijd bezaaid met afval.

De stevig geprijsde tribunekaarten voor de ceremonie op Sacsayhuamán moet je ruim vooraf reserveren omdat het snel uitverkocht kan raken. Met de hotels is het niet anders. De prijzen van hotelkamers in Cuzco rondom Inti Raymi zijn hoger dan normaal en goede hotels zijn ook ruim van tevoren volgeboekt. Wij kwamen in het niet echt goedkope, maar wel fijne Estancia San Blas terecht.

Inti Raymi trekt naast veel Peruaanse bezoekers uiteraard ook veel buitenlandse toeristen. Veel van die toeristen combineren het Inti Raymi festival met een bezoek aan Machu Picchu. Dit betekent dat veel trails (zoals de Inca trail, Lares trail en Salkantay trail) volgeboekt zijn en treintickets schaarser worden.

Wij kozen ervoor om pas op 22 juni in Cuzco te arriveren. De volgende twee dagen gebruikten we om het festival bij te wonen. Daarna gingen voor enkele dagen naar de Sacred Valley en bezochten op de laatste dag Machu Picchu. Daarna keerden we terug naar Cuzco. Daar werd hier en daar nog steeds feestgevierd, maar de echte drukte was voorbij, waardoor we de highlights van de stad rustig konden bekijken.

| Leestip: Lees ons blog Reizigersdilemma: welke reisgids verdient een plek in je backpack? als je nog op zoek bent naar een goede reisgids voor Peru.

Gepubliceerd op 21 januari 2018

Start je reis hier: Vliegtickets Peru  |  Reisgids Peru  |  Hotels in Peru  |  Vaccinaties Peru  |  Groepsreis Peru  |  Individuele rondreis Peru