Bhutan: reizen door het verborgen koninkrijk in de Himalaya

Een klein koninkrijk aan de rand van de Himalaya, lange tijd afgesloten van de rest van de wereld, opent langzaam zijn deuren om vol trots zijn bijzondere tradities, mensen en landschappen te laten zien. Wat klinkt als het begin van een sprookje, gaat over een land dat echt bestaat: Bhutan. Relatief onbekend, omgeven door een vleugje mystiek én duur om te bezoeken. Wil je weten wat het zo bijzonder maakt? En welke bezienswaardigheden je niet wilt missen? Lees dan verder!

In de Indiase stad Jaigaon moeten we ons nog een weg banen tussen marktkraampjes, afval en toeterend verkeer, maar zodra we de grens oversteken naar Bhutan staan we in een andere wereld. Hier in Phuntsholing verdwijnt het lawaai van India naar de achtergrond en laten we de rust van Bhutan over ons heen komen. Hoewel we ons later realiseren dat deze stad de meest chaotische van Bhutan is, voelen we nu vooral het enorme contrast met buurland India.

Deze reis stond al lang op ons lijstje, maar de kosten van minimaal 250 dollar per persoon per dag hielden ons tegen. Enkele maanden geleden besloten we dat we zó benieuwd zijn naar de magische sfeer van dit onbekende land tussen India en Tibet dat we toch gewoon moeten gaan. En nu is het dan zo ver. We zijn er. Tijd om te beginnen aan onze rondreis door Bhutan. Onze gids helpt ons met de grensformaliteiten en dan rijden we Druk Yul, het land van de draak, in.

| Leestip: Benieuwd naar onze reisroute? Lees dan ons blog Reisroute Bhutan: in 7 dagen langs de mooiste plekken.

Wat maakt Bhutan zo bijzonder?

Tradities en geluk

Wat ons – behalve de rust – meteen opvalt is dat de tijd hier lijkt te hebben stilgestaan. Hoogbouw is er niet en elk huis moet hier gebouwd worden in de traditionele stijl met houten versieringen. Ook valt ons op dat veel mensen de traditionele kleding dragen, mannen een gho en vrouwen een kira. Tradities zijn belangrijk, zoveel is ons al duidelijk. Mensen in Bhutan zijn trots op hun eigen identiteit en proberen de tradities en ceremonies die daarbij horen te behouden.

Het koningshuis speelt daarin een belangrijke rol. Eerdere koningen ontwikkelden duidelijke ideeën over geluk en behoud van cultuur en natuur. Dat resulteerde in een beleid dat draait om het Bruto Nationaal Geluk, waar Bhutan bekend om kwam te staan. De huidige koning zet dat beleid voort. Dat – en zijn mooie vrouw en schattige kind – maken hem behoorlijk populair. Overal hangen posters van de koning en zijn gezin. De leden van de koninklijke familie worden aanbeden als goden en hele tempels worden aan hen en hun voorvaderen gewijd.

| Leestip: Hoe belangrijk tradities ook zijn, de moderne tijd heeft Bhutan inmiddels ook bereikt. In dit mooie artikel van National Geographic lees je over hoe oud en nieuw samenkomen en Bhutan toch gewoon Bhutan blijft.

Sprookjesachtige landschappen

Tradities, geluk en koningen. De eerste ingrediënten voor een sprookje zijn er al. Maar er is meer. Dit traditionele leven speelt zich namelijk af in een mogelijk net zo sprookjesachtige omgeving. Het is hier groen en bergachtig en op heldere dagen zie je zelfs de besneeuwde toppen van de Himalaya. Tussen de bergen kronkelen rivieren, wapperen gebedsvlaggen en staan boeddhistische tempels en eeuwenoude dzongs te pronken. Als je heel veel geluk hebt, kun je hier zelfs grote groepen kraanvogels zien neerstrijken in een vallei.

Al dat moois trekt natuurlijk toeristen aan. Omdat het echter zo duur is om rond te reizen door Bhutan en je verplicht met een gids moet reizen, haken ook veel toeristen af. Echt druk is het dus niet en de mensen die hier naartoe komen, komen omdat ze het land écht willen ervaren en niet omdat het toevallig op de route van Nepal naar Thailand ligt. Een backpackcultuur vind je hier dus zeker niet en eigenlijk maakt (of houdt) dat Bhutan ook juist bijzonder.

| Leestip: Wil je ook graag naar Bhutan? In ons blog Tips voor het plannen van een reis door Bhutan vertellen we meer over de afwegingen die je kunt maken in het bepalen van de reisroute. In het blog 7 Praktische vragen en antwoorden over reizen naar Bhutan beantwoorden we andere vragen over reizen door Bhutan.

Welke bezienswaardigheden bezoek je in Bhutan?

Omdat reizen in Bhutan zo duur is, hebben veel mensen maar kort de tijd om het land te zien. Wij bleven er zeven dagen en hadden het gevoel dat we veel onderweg waren en ontzettend veel informatie te verwerken kregen. We hadden graag nog een paar dagen extra gehad om bijvoorbeeld het oosten te bezoeken of om de rust van Bhutan écht te ervaren tijdens een langere hike. Mocht geld geen issue zijn, dan is een langere reis dus zeker aan te raden, maar wij kozen ervoor om in korte tijd zoveel mogelijk bezienswaardigheden te bezoeken. En er waren er een paar die wat ons betreft echt thuishoren in het lijstje van highlights van Bhutan.

De mooiste dzong van Bhutan: Punakha Dzong

Dzongs zijn een soort forten die gebouwd worden volgens Tibetaanse architectuur en die vooral in Bhutan te vinden zijn. Tussen hoge buitenmuren van elke dzong ligt een complex van tempels, woningen voor monniken en plekken gewijd aan het bestuur van de regio.

Eén van de meest bekende en mooiste dzongs van Bhutan is de Punakha Dzong. Deze dzong is vooral belangrijk vanwege zijn locatie. Punakha was namelijk de hoofdstad van Bhutan, tot deze in 1955 verplaatst werd naar Thimphu. Daarnaast is de dzong gebouwd op de plek waar twee rivieren, de Mo Chhu en de Pho Chhu (de ‘moeder’ en de ‘vader’), samenkomen. Dit is waar volgens Guru Rimpoche – de spiritueel leider die het boeddhisme naar Tibet bracht – een paleis gebouwd zou worden. En die voorspelling kwam in 1637 uit.

Via een houten brug en een steile trap bereiken we de dzong. We stappen de eerste binnenplaats op en vergapen ons aan het houtsnijwerk. Als we verder lopen, zien we ook de muurschilderingen en gouden beelden van Boeddha en Guru Rimpoche. Het is een serene plek, die bewaakt wordt door de monniken die hier nog altijd wonen.

Rust en rituelen in Gangtey Goempa

Hoewel de Punakha dzong meestal de show steelt, vonden wij de Gangtey Goempa eigenlijk nóg bijzonderder. Hoewel dit een goempa (een klooster) is, lijkt het qua bouwstijl en sfeer verdacht veel op een dzong. De Gangtey Goempa ligt op een rustige plek in de Phobjikha vallei, waar we de koele berglucht inademen. Als wij er zijn, zijn er geen andere bezoekers. We zien er alleen jonge monniken, die er hun taken voor het klooster uitvoeren of achter elkaar aan rennen over de binnenplaats. Het klooster wordt gerenoveerd, maar wij zien nu nog vooral het mooie, verweerde houtsnijwerk.

Kraanvogels en weidse uitzichten in Phobjikha Valley

Na een heleboel dzongs en kloosters, is het ook wel fijn om even in de natuur te zijn. En deze vallei is daarvoor een ideale plek. Wij liepen de vallei in vanuit de Gangtey Goempa. Vanuit de bossen en tussen de gebedsvlaggen door kijken we uit over het weidse landschap. Het is hier stil. Heel stil. Hier en daar staan boerderijen, net als alle gebouwen in Bhutan versierd met houtsnijwerk in verweerde kleuren.

Binnenkort is de rust hier over. Eind oktober landen hier elk jaar namelijk honderden kraanvogels. Ze komen vanaf het Tibetaanse plateau om te overwinteren in de vallei. Op 11 november worden ze ceremonieel verwelkomd met het Black-Necked Crane Festival in de Gangtey Goempa.

Daar zijn wij helaas te vroeg voor, maar gelukkig is de Phobjikha vallei ook zonder kraanvogels een fijne plek. We genieten van de rust en komen even bij van het drukke programma. Onze gids heeft geregeld dat we hier ’s avonds bij mensen thuis eten. We zitten er in een kring op de grond. Terwijl de koninklijke familie ons vanaf posters op de muur in de gaten houdt, drinken we met frisse tegenzin van onze boterthee. Gelukkig worden we wel blij van de pittige ema datshi en de andere typisch Bhutaanse gerechten en horen we via onze gids over het leven op de boerderij.

Bhutans bekendste bezienswaardigheid: Tiger’s Nest

Als je overweegt naar Bhutan te reizen, dan heb je vast al gehoord van Tiger’s Nest, of Paro Taktsang. Dit klooster is gebouwd tegen zo’n steile helling dat het de zwaartekracht te slim af lijkt te zijn. Daarmee is het hét plaatje van Bhutan geworden. Wij waren daarom ook een beetje bang dat wat we zouden zien misschien tegen zou vallen.

Als we na een flinke klim echter tussen al het groen het klooster zien verschijnen, weten we dat het de moeite waard was. Wát een bijzondere plek is dit! Om ons heen draaien pelgrims aan gebedsmolens en wapperen gebedsvlaggen in de wind. De witte muren van Tiger’s Nest weerkaatsen het felle zonlicht. Op deze plek, hoog boven de Paro vallei, zou Guru Rimpoche volgens de (nogal sterke) verhalen vanuit Tibet zijn aangekomen op de rug van een vliegende tijgerin. Hij mediteerde er in een grot en bracht daarmee het boeddhisme naar Bhutan.

In de zeventiende eeuw werd hier een klooster gebouwd. Het kleine complex bestaat uit verschillende tempels en woningen voor monniken. Binnen vind je beelden van – hoe kan het ook anders? – Boeddha en Guru Rimpoche.

---

---

De dzong met uitzicht: Paro Dzong

De dzong van Paro heet officieel Rinchen Pung Dzong. In 1644 werd begonnen met de bouw van deze dzong, op de plek waar ooit een klooster van Guru Rinpoche stond. Vanuit hier kijk je uit over de Paro vallei en je kunt je dan ook best voorstellen dat het gebruikt werd om de vallei te beschermen tegen invallen vanuit Tibet. De dzong kreeg behoorlijk wat te verduren, met een aardbeving in 1897 en een brand in 1907.

Gelukkig is er nog steeds veel te zien. Ook hier liggen verschillende binnenplaatsen tussen hoge witte muren. Monniken in rode doeken lopen er naar de tempels, versierd met houtsnijwerk in goud, zwart en aardetinten. In de lente wordt hier de eerste dag van de Paro Tsechu gevierd, een boeddhistisch festival waar Guru Rimpoche geëerd wordt met dans en kleurrijke maskers.

| Reistip: Een reis door Bhutan kun je combineren met een reis door de Indiase staat Sikkim. Sikkim ligt aan de voet van de Himalaya en grenst aan Bhutan, waardoor je hier dezelfde bijzondere sfeer proeft. Voor Indiase begrippen is het er rustig en schoon, al is zelf rondreizen er niet altijd makkelijk.

Vanwege de bezienswaardigheden en de bijzondere sfeer heeft Bhutan een plekje in ons hart veroverd. En dat geldt niet alleen voor ons, want Lonely Planet riep het land uit tot de nummer 1 bestemming van 2020. Normaal gesproken is dat reden om snel te gaan, voordat toeristenmassa’s het land bereiken. Bij Bhutan zal dat echter niet zo’n vaart lopen. Bhutan blijft Bhutan.

Gepubliceerd op 25 oktober 2019

Start je reis hier:  Reisgids Bhutan  |  Vaccinaties Bhutan  |  Groepsreis Bhutan  |  Individuele rondreis Bhutan